Χαιρετισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλου στην έναρξη διάσκεψης με θέμα «Ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι σύγχρονες σχέσεις Ελλάδος – Ρωσίας» (Αθήνα, 30.10.2013)
Χαιρόμαστε πάρα πολύ για την παρουσία σας στην Ελλάδα και στην Αθήνα σήμερα, για την παρουσία του Ρώσου Υπουργού Εξωτερικών στην έναρξη ενός Συνεδρίου για τον Ιωάννη Καποδίστρια, που αποδεικνύει το βάθος των ιστορικών δεσμών που συνδέουν την Ελλάδα και τη Ρωσία.
Κυρίες και κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι Πρέσβεις, κυρίες και κύριοι, η εκδήλωση αυτή, τους οργανωτές της οποίας συγχαίρω, συμπίπτει με την επέτειο των 185 ετών από την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως Κυβερνήτη του νέου, ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους.
Συμπίπτει, όμως, και με την επέτειο των 185 ετών από την έναρξη των ελληνο-ρωσικών διπλωματικών σχέσεων, που είναι σχέσεις πολιτικές, αλλά πριν από πολιτικές, είναι σχέσεις βαθύτατα πολιτιστικές, πνευματικές, θρησκευτικές.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι φέτος γιορτάζουμε επίσης τα 1.025 χρόνια από τον εκχριστιανισμό των Ρώσων και πρέπει να μνημονεύσω ιδιαίτερα το γεγονός ότι, πέρα από την ελληνική συμμετοχή στην οργανωτική επιτροπή, λόγω των προσπαθειών ή χάρη στις προσπάθειες του κ. Βλαντιμίρ Γιακούνιν, στους οργανωτές της σημερινής εκδήλωσης περιλαμβάνεται και το Κέντρο της Εθνικής Δόξας και το Ίδρυμα «Ανδρέας ο Πρωτόκλητος», δύο πολύ σημαντικά ρωσικά ιδρύματα που συνεργάζονται με το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών «Ιωάννης Καποδίστριας».
Ο Ιωάννης Καποδίστριας συμβολίζει για εμάς εδώ στην Ελλάδα μία προσπάθεια επίμονη, πολύ συχνά ματαιωμένη, την προσπάθεια να αποκτήσει η Ελλάδα ένα οργανωμένο σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Αυτό ήταν πάντα, από τη μετεπαναστατική εποχή μέχρι τώρα, την εποχή της βαθειάς οικονομικής κρίσης, ένας μόνιμος στόχος. Αλλά ταυτόχρονα ήταν και μια πηγή αντιδικίας στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας, για το αν πρέπει η Ελλάδα να γίνει ή αν μπορεί να γίνει ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος στην υπηρεσία της ανάπτυξης, του λαού, του δημόσιου συμφέροντος.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι βασικές προτεραιότητες του Ιωάννη Καποδίστρια ήταν η συγκρότηση μηχανισμών και θεσμών δικαιοσύνης, εκπαίδευσης, πρόνοιας. Ο Ιωάννης Καποδίστριας συνδέεται με τις πρώτες προσπάθειες να αποκτήσει η Ελλάδα ένα στοιχειώδες νομισματικό και χρηματοοικονομικό σύστημα, με τις προσπάθειες να αποκτήσει τακτικό στρατό και στρατιωτική εκπαίδευση.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, όπως άλλοι πολύ πληρέστερα από μένα θα πουν, ήταν στην εποχή του ένας γνήσιος αναγεννησιακός άνθρωπος, ένας γνήσιος αυθεντικός Επτανήσιος, αλλά κι ένας Έλληνας με βαθειά πατριωτική συνείδηση, τότε που έπρεπε να συγκροτηθεί το κράτος για να εδραιωθεί η εθνική συνείδηση.
Ανήκει στην ίδια πολιτιστική παράδοση με τον εθνικό μας Ποιητή τον Διονύσιο Σολωμό και τον εξίσου εθνικό μας Ποιητή τον Ανδρέα Κάλβο και δεν είναι τυχαίο πως είχε μία εκπαιδευτική προδιάθεση ιατροφιλοσοφική, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας έχει ιδιαίτερη σημασία προφανώς για το Υπουργείο Εξωτερικών και της Ελλάδος και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, γιατί υπήρξε όπως όλοι ξέρουμε ένας πολύ μεγάλος διπλωμάτης, κοσμοπολίτης της εποχής του, αλλά ταυτόχρονα και βαθειά πατριώτης, εστιασμένος στα εθνικά συμφέροντα.
Υπηρέτησε στη Διπλωματική Υπηρεσία της τσαρικής Ρωσίας, έφτασε στα υψηλότερα αξιώματα, εκ παραλλήλου με τον προσωπικό του, ίσως, αντίπαλο τον Νέσελροντ, υπηρέτησε δύο Τσάρους, ταυτίστηκε με την ιστορία, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και άλλων χωρών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τιμάται στην Ελβετική Συνομοσπονδία σχεδόν όσο τιμάται και στην Ελλάδα και στη Ρωσία. Ήταν, άλλωστε, εν ζωή ήδη, επίτιμος πολίτης και στο καντόνι του Vaud και στην πόλη της Γενεύης.
Και θέλω να ευχαριστήσω αναδρομικά τον εξοχότατο Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, τον κ. Σεργκέι Λαβρόφ, γιατί βρήκε το χρόνο να παραστεί πριν από μερικά χρόνια στα αποκαλυπτήρια της προτομής του Ιωάννη Καποδίστρια στη Λοζάνη.
Και η Σλοβενία, όμως, διεκδικεί ένα μέρος της πνευματικής και πολιτικής κληρονομιάς του Ιωάννη Καποδίστρια και βέβαια στην Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας είναι ταυτισμένος με όλες τις παλιές πρωτεύουσές μας, και με το Ναύπλιο και με την Αίγινα. Όπως είναι ταυτισμένος και με ένα από τα πιο κρίσιμα κεφάλαια της παγκόσμιας διπλωματικής ιστορίας, με το Συνέδριο της Βιέννης, με την εποχή της Ιεράς Συμμαχίας. Έχει συγκριθεί στη διεθνή βιβλιογραφία με «τέρατα» της παγκόσμιας διπλωματικής σκηνής, όπως ο Μέτερνιχ και ο Ταλεϋράνδος.
Οι διπλωματικοί του αγώνες υπέρ της Ελλάδας, πριν από την έναρξη της επανάστασης και κατά τη διάρκειά της, πριν και μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως πρώτου Κυβερνήτη, είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο της ελληνικής ιστορίας, της ιστορίας της συγκρότησης του νέου Ελληνικού Κράτους.
Και αναμφίβολα είναι μια μαύρη σελίδα της ελληνικής ιστορίας το γεγονός ότι αυτός ο μεγάλος άνδρας, ο μεγάλος πατριώτης, έπεσε θύμα μικρών ευκαιριακών συνωμοσιών, θύμα μιας πολιτικής δολοφονίας. Γιατί, πάντα οι μεγάλες πρωτοβουλίες ανοίγουν μεγάλες αντιθέσεις και μεγάλες αμφισβητήσεις.
Χαίρομαι γιατί με την παρουσία του κ. Λαβρόφ τιμάμε σήμερα την εμβληματική φυσιογνωμία του Ιωάννη Καποδίστρια που για μας είναι ένα ανεκπλήρωτο χρέος, το ανεκπλήρωτο χρέος να καταστήσουμε τη χώρα μας πραγματικά σύγχρονη, πραγματικά ανταγωνιστική, ένα ευρωπαϊκό δημοκρατικό κράτος δικαίου, που υπηρετεί την ανάπτυξη, την ευημερία, την προκοπή του ελληνικού λαού.
Ιδίως, σήμερα, μετά από τη δραματική εμπειρία της κρίσης των τελευταίων τεσσάρων ετών, που πρέπει να παρουσιάσουμε ένα αισιόδοξο αφήγημα προς την ελληνική κοινωνία και να προβάλουμε ξανά το αισιόδοξο και αξιόπιστο πρόσωπο της πατρίδας μας στη διεθνή κοινότητα.